चीनमा फैलिएको ह्युमन मेटाप्युमोभाइरस (एचएमपीभी) संक्रमण भारतमा पुगेको छ । भारतको मेडिकल रिसर्च काउन्सिल (आईसीएमआर) ले कर्नाटकका दुई बालबालिकामा एचएमपीभी संक्रमण भेटिएको केन्द्रीय स्वास्थ्य मन्त्रालयले जनाएको छ। तीन महिनाकी बालिका र आठ महिनाका बालकमा संक्रमण देखिएको छ । घटनापछि कर्नाटकका स्वास्थ्यमन्त्रीले आकस्मिक बैठक बोलाएका छन् ।

हाल चीनमा ह्युमन मेटाप्युमोभाइरस (HMPV) को प्रकोप देखिएको छ। भाइरसका कारण ठूलो संख्यामा मानिसले ज्यान गुमाएका खबरहरु आइरहेका छन् । भारतमा पनि स्वास्थ्य मन्त्रालयले यस विषयमा कडा निगरानी सुरु गरेको छ । धेरै राज्यहरूले सल्लाह र अलर्ट जारी गरेका छन्। यसका साथै भारतमा एचएमपीभी भाइरसका दुईवटा केस रिपोर्ट गरिएको छ। 

मन्त्रालयले भनेको छ कि तीन महिनाकी बालिकालाई ब्रोन्कोपोनिमोनियाको उपचारको लागि बेंगलुरुको ब्याप्टिस्ट अस्पतालमा भर्ना गरिएको थियो। बालिकालाई एचएमपीभी भएको पत्ता लागेको थियो । उनी डिस्चार्ज भइसकेका छन् । सोही अस्पतालमा आठ महिनाको शिशुमा पनि संक्रमण देखिएको थियो । उनको नमूना जनवरी ३, २०२५ मा लिइएको थियो। बच्चाको अवस्था पनि ठीक छ । संक्रमित बालबालिका र उनीहरुको परिवारको कुनै पनि अन्तर्राष्ट्रिय यात्राको इतिहास छैन। 

स्वास्थ्य मन्त्रालयले भने कि एचएमपीभी भारत लगायत विश्वभर पहिले नै व्याप्त छ। धेरै देशहरूमा यससँग सम्बन्धित श्वासप्रश्वाससम्बन्धी रोगका घटनाहरू रिपोर्ट गरिएका छन्। ICMR र Integrated Disease Surveillance Program (IDSP) नेटवर्कको हालको तथ्याङ्कको आधारमा, देशमा इन्फ्लुएन्जा-जस्तो रोग (ILI) वा गम्भीर तीव्र श्वासप्रश्वास रोग (SARI) को घटनाहरूमा कुनै असामान्य वृद्धि भएको छैन।

अवस्थाको अनुगमन भइरहेको मन्त्रालयले जनाएको छ । ICMR ले वर्षभरि HMPV प्रचलन प्रवृत्तिहरू निगरानी गर्न जारी राख्नेछ। तर, विश्व स्वास्थ्य संगठनले चीनमा चालिएका उपायबारे जानकारी दिँदै आएको छ । यसका लागि सबै स्वास्थ्य एकाइहरू अलर्टमा छन्। 

आन्ध्र प्रदेश सरकारले अलर्ट जारी गरेको छ
आन्ध्र प्रदेश सरकारले HMPV भाइरसको बारेमा अलर्ट जारी गरेको छ। के पद्मावती, जनस्वास्थ्य र परिवार कल्याण, आन्ध्र प्रदेशका निर्देशकले भने कि भाइरस कोभिड-१९ जस्तै एक व्यक्तिबाट अर्को व्यक्तिमा सर्छ। यसले मुख्यतया बालबालिका, वृद्धवृद्धा र कमजोर प्रतिरक्षा क्षमता भएका व्यक्तिहरूलाई असर गर्छ। आन्ध्र प्रदेशमा HMPV को कुनै केस रिपोर्ट गरिएको छैन। यसबारे अहिले चिन्ता लिनुपर्ने अवस्था छैन । hMPV बाट संक्रमित व्यक्तिहरूसँग नजिकको सम्पर्कमा रहेका व्यक्तिहरूलाई भाइरसको संक्रमण हुने जोखिम हुन्छ। खोक्दा, हाछ्युँ गर्दा, छोएर हात मिलाउँदा पनि यो रोग सर्ने उनको भनाइ छ ।

ह्युमन मेटाप्युमोभाइरस (HMPV) भनेको के हो?

• मानव मेटापनेउमोभाइरस, जसलाई HMPV पनि भनिन्छ, एक भाइरस हो जसले मानव श्वासप्रश्वास प्रणालीलाई असर गर्छ। यो पहिलो पटक 2001 मा पहिचान गरिएको थियो। त्यसपछि नेदरल्याण्डका वैज्ञानिकहरूले यो पत्ता लगाए। यो Paramyxoviridae परिवारको भाइरस हो। 
• अन्य श्वासप्रश्वास भाइरसहरू जस्तै, यो पनि संक्रमित व्यक्तिहरूले खोक्दा र हाच्छिउँ गर्दा नजिक भएर फैलिन्छ। 
• केही अध्ययनले यो भाइरस विगत ६ दशकदेखि विश्वमा रहेको दाबी गरेको छ । 

HMPV ले कसलाई र कुन हदसम्म असर गर्छ?

• यसले मुख्यतया बालबालिकालाई असर गर्छ। तर, यसको प्रभाव कमजोर रोग प्रतिरोधात्मक क्षमता भएका र वृद्धवृद्धाहरूमा पनि देखिएको छ । 
• यो भाइरसका कारण मानिसमा रुघाखोकी, ज्वरो र कफको समस्या हुनसक्छ । बढी गम्भीर अवस्थामा, घाँटी र श्वासप्रश्वासको मार्ग अवरुद्ध भएका कारण मानिसहरूको मुखबाट सिट्टीको आवाज पनि सुनिन सक्छ।
• केही थप गम्भीर अवस्थामा, यो भाइरसले मानिसहरूलाई ब्रोन्कियोलाइटिस (फोक्सोमा अक्सिजन पुर्‍याउने नलीको सूजन) र निमोनिया (फोक्सोमा पानी भर्नु) बाट पीडित हुन सक्छ। जसका कारण संक्रमितलाई अस्पताल भर्ना गर्नुपर्ने हुनसक्छ । 
• यसका लक्षणहरू कोरोना संक्रमण र सामान्य फ्लूसँग मिल्दोजुल्दो भएकाले यी दुईबीचको भिन्नता बताउन गाह्रो छ। तर, जहाँ हरेक मौसममा कोरोनाको महामारी फैलिन्छ । जबकि HMPV अहिले सम्म मुख्यतया मौसमी संक्रमण मानिन्छ। तर, धेरै ठाउँमा वर्षैभरि यसको उपस्थिति रेकर्ड गरिएको छ।
• कोरोना बाहेक यो भाइरसका कारण श्वासप्रश्वासको माथिल्लो र तल्लो भाग दुवैमा संक्रमणको जोखिम हुन सक्छ।
• सामान्य अवस्थामा यो भाइरसको प्रभाव तीनदेखि पाँच दिनसम्म रहन्छ। 

खोप र उपचार विधिहरू के हुन्?
हाल, मानव मेटापनेउमोभाइरस विरुद्ध सुरक्षा गर्न कुनै खोप उपलब्ध छैन। यसबाहेक एन्टिभाइरल औषधिको प्रयोगले पनि यसमा कुनै असर गर्दैन। यस्तो अवस्थामा एन्टी भाइरलको प्रयोगले मानिसको रोग प्रतिरोधात्मक क्षमता बढाउन मद्दत गर्छ । यस भाइरसबाट पीडित व्यक्तिहरूलाई लक्षणहरू कम गर्न केही औषधिहरू दिन सकिन्छ। तर, भाइरसलाई निर्मूल पार्ने अहिलेसम्म कुनै उपचार उपलब्ध छैन